Asperges op schaal
Geneeskrachtig, genot en delicatesse
Al ruim voor onze jaartelling was men bekend met de asperge. Er zou een geneeskrachtige werking van uit gaan die goed werkte op het hart, ’t bloed en de nieren.
Ook zou het een gunstig effect hebben op het liefdesleven, zowel vanwege de aanwezigheid van afrodisiacum als door het prikkelen van de fantasie door de rechte vorm en de fallusachtige kop. In Frankrijk worden asperges ook ‘points d’amour‘ genoemd, in Duitsland ‘liebesspitzen‘.
Bovendien werd de asperge beschouwd als een ware delicatesse.
De weg naar West-Europa
Het waren de Romeinen die de asperges in Europa verspreidden en ze verdwenen ook weer na de val van het Rijk in West-Europa. Pas rond de 15e eeuw vertrekt de asperge opnieuw vanuit Italie en Spanje naar het noorden, via Frankrijk, om in de 19e eeuw terecht te komen in de Lage Landen. Eerst in het gebied rondom Kalfort in Vlaanderen en rondom Bergen op Zoom in Noord-Brabant. Na de Tweede Wereldoorlog volgden Noord- en Midden Limburg.
Al worden nu overal asperges geteeld, de oorspronkelijke Nederlandse gebieden zijn nu nog steeds de aspergecentra. In Belgie is dat tegenwoordig het gebied rondom Kinrooi.
Telen met de hand
Er zijn witte, groene en paarse asperges. De witte asperge is in West-Europa het meest geliefd. Zij krijgen hun witte kleur doordat deze nieuwe uitlopers van de wortelstok niet boven de grond uitkomen; dient een asperge zich aan door het omhoogkomen van de vlak gestreken aarde boven de asperges, dan wordt deze met de hand, ondergronds, op de juiste lengte afgesneden.
Het seizoen start op de 2e donderdag van april en loopt tot Sint Jan, 24 juni. Vanaf dat moment krijgt de aspergeplant de kans zich volledig te herstellen voor het volgende jaar.
Kunstwerken
Édouard Manet, een bundel asperges (1880)
Niet verwonderlijk dat kunstenaars zich in de loop der eeuwen hebben laten inspireren door de asperge. Prachtige stillevens zijn bekend van Adriaen Coorte (ca 1665-1707/10) in het Rijksmuseum, van Francois Bonvin (1817-1887) in KrollerMuller museum en Édouard Manet (1832-1883) in het Wallraf-Richartz museum in Keulen.
Er is ook een kunstwerk te vinden in het Limburgse Grubbenvorst, in het Ursulinenpark. Het is een werk van Hans Reijnders uit 2002 en ziet er uit als een soort zonnewijzer waarbij de schaduw het begin en het einde van het aspergeseizoen aangeeft.
Opdienen met aspergetang
Speciaal servies
Ook de makers van keramiek wisten de asperge te waarderen. Het uiterlijk van de asperge zelf was het onderwerp, in reliëf en kleur. Vooral in Frankrijk en Duitsland zijn schalen gemaakt enkel voor het opdienen van asperges, met treefjes of wiegjes die gaatjes in de bodem hebben om het laatste vocht te kunnen afvoeren. Er zijn zelfs complete serviezen gemaakt bestaande uit een schaal, bijpassende borden en saucières voor de gesmolten boter.
Daar werd nog speciaal diengerei aan toegevoegd zoals een aspergetang of een aspergeschep.
Etiquette voor het eten van asperges
Om deze groente te eten, had men speciale regels voor aan tafel: Je neemt met je rechterhand een asperge van het bord, aan het dikke uiteinde. De zachte punt doop je in de saus en ondersteund door de vork, in de linkerhand gehouden, wordt de asperge naar de mond gebracht. Je eet van het zachte deel, het harde deel aan het uiteinde dient te worden uitgezogen. De resten leg je op de rand van je bord en je veegt je vingers af aan het servet.
Copyright (c) 2015 – Bonum Vitae
Lees hier over het gebruik van deze informatie
Bronnen:
- Aspergeschalen 1850-1940 – Collectie Juffermans, Utrechy – ISBN 90 74265 61 8
- Hoe hoort het eigenlijk? – Reinildis van Ditzhuyzen – ISBN 90 23010 15 9
- Aspergecentrum
- Wikipedia
- Gemeente Kalfort