Het ontstaan, V.S.
In het Amerika van de jaren ’30 van de 19e eeuw ging het economisch steeds minder goed. Het was vooral de combinatie van enorme tegenvallers zoals misoogsten, de val van de katoenprijzen, speculatie op land en economisch problemen in ondermeer Engeland die deze situatie veroorzaakte, bekend onder de naam Panic of 1837.
Dit zorgde voor een hoop ellende voor veel mensen. Vooral in het Westen en Zuidelijke Staten waren de effecten goed merkbaar.
In deze situatie leerde David Haviland (1814-1879) al op zeer jonge leeftijd het vak van de handel in Engelse creamware en Staffordshire. De zaak van zijn oudste broer Edmond in New York importeerde vanuit Engeland en was vooral succesvol bij de rijke midden- en bovenklasse uit met name de Zuidelijke Staten, maar ook de Havilands ondervonden de effecten van de problematische economie.
David legde zich niet neer bij deze situatie. In 1838 richtte hij samen met zijn oudere broer Daniel een nieuw bedrijf op, genaamd D.G. And D. Haviland Co. Het plan was om porselein te gaan importeren vanuit Frankrijk en om beter zaken te kunnen doen besloot David om in 1840 zelf voor het eerst naar Frankrijk te gaan.
Direct onderhandelen wierp zijn vruchten af, en in 1842 vertrekt hij samen met zijn vrouw Marie Miller en zoon Charles Edward (1839-1921) naar Frankrijk, Limoges, waar hun tweede zoon Theodore (1842-1919) werd geboren.
Vertrek naar Frankrijk
Ter plaatsen kocht David ongedecoreerd porselein in, liet deze door verschillende fabrieken decoreren en exporteerde dit naar Amerika. In 1847 startte hij zelf een decoratiefabriek waar hij de medewerkers liet opleiden door vakmensen en kunstnaars. Zelf hield hij sterk een oogje in het zeil, en snel volgde een tweede decoratiefabriek.
Hij kende zijn clientèle in Amerika; deze had een voorkeur voor de Engelse stijl in vorm en decoratie, maar het porselein dat hij exporteerde had nog de vormgeving in de typerende stijl van Limoges. Daarom ging hij op zoek naar leveranciers die dichter bij de vormgeving stonden waaraan zijn clientèle de voorkeur gaf.
Ondertussen kocht hij een stuk grond met de bedoeling een eigen porseleinfabriek te bouwen.
In 1852 trad Robert, de jongere broer van David, toe en werd de bedrijfsnaam aangepast in Haviland Brothers and Company.
David had het goed gezien. In het begin exporteerde hij 753 stuks porselein maar dit steeg naar 8594 stuks in de periode tot 1853. Hij valt op in de markt en ontving diverse prijzen, zoals de gouden prijs Christal Palace Exhibition die hem in 1853 werd uitgereikt in New York.
Door dit succes en de groeiende vraag nam hij de volgende stap: in 1853 krijgt hij toestemming zijn fabriek te gaan bouwen die 2 jaar later operationeel is. De productie van porselein en de decoratie hiervan zaten nu onder één dak, waarmee David de volledige controle over het eindproduct in handen kreeg, hoewel hij voorlopig nog ongedecoreerd porselein bij andere leveranciers moest bliijven inkopen omdat hij de volledige vraag nog niet helemaal aankon.
In Amerika dienden zich ondertussen nieuwe problemen aan die in 1863 zouden leiden tot de Civil War. Dit betekende het einde van Haviland in New York, en zo werd het filiaal in Limoges ‘Haviland and Company’ het hoofdkantoor, gerund door David zelf met zijn twee zoons Charles Edward en Theodore.
Na het einde van de Civil War in 1865, vertrok Theodore direct naar Amerika om er de marketing te organiseren en nam Charles het management over in Limoges. De beide zoons wisten Haviland weer helemaal terug op de kaart te krijgen in Amerika en Europa.
Mechanisatie
Om aan de steeds maar toenemende internationale vraag tegemoet te blijven komen werd het handwerk van de productie stukje voor stukje gemechaniseerd. Om dit te realiseren werden technische experts binnengehaald. Net als hun vader voor hen, bleven zij ook professionele ontwerpers en kunstenaars aantrekken. Er werd overgegaan op stoomkracht en er kwamen nieuwe machines. De metal-plate engraved transfers1, in gebruik sinds 1855, werden in de loop van de jaren ’70 van de 19e eeuw vervangen door de full colour lithographic transfer.
Felix Bracquemond, voormalig hoofd van de schildersafdeling van de Sevres fabriek, kreeg in 1872 de opdracht om een nieuwe ontwerpstudio te realiseren in Parijs, de Auteuil Studio. Hier werden onder zijn leiding nieuwe vormen en decoraties ontworpen. In 1881 was de introductie van het gebruik van goud op de transfer-prints
Groene onderglazuur merk met het rode decoratiemerk
Vanaf 1890 werd electriciteit toegepast in de productieprocessen, en Haviland produceerde nu op zijn top. Vanuit Engeland en Duitsland, waar goedkope immitaties van Haviland ontwerpen werden gemaakt, kreeg het bedrijf echter te maken met sterk toenemende concurrentie. Goedkoper produceren was geen optie voor Haviland, omdat de ontwerpen te complex waren; hierdoor had het bedrijf behoefte aan bekwame vakmensen.
Door de ontwikkeling van de mechanisatie waren ze ondertussen op het punt gekomen dat Haviland zijn volledige markt kon bedienen en kon worden gestopt met de inkoop van ongedecoreerd porselein. Haviland was voortaan volledig zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit, en dit werd kenbaar gemaakt met een eigen merk op alle producten, ingevoerd in 1876. Op het porselein kwam een groen onderglazuur merk te staan, een winkeliersmerk werd eventueel geplaatst in een rood opglazuur merk wat stond voor de uitvoering van de decoratie Hiermee werden ze de concurrentie de baas.
Het Haviland bleef populair bij de rijke klantenkring, vooral in Amerika, waaronder de Amerikaanse presidenten die Haviland bleven kopen voor the White House, zoals het beroemde Solferino servies van de Lincolns en Old Wedding Ring van de Jacksons.
De volgende generatie
Na het overlijden van David in 1879 keerde Theodore direct terug uit Amerika. Het bedrijf had nu twee broers aan het roer die beiden een sterke handelsgeest hadden, innovatief, artistiek en technisch betrokken waren, maar weer is de concurrentie heel hard en zetten zij zich nog sterker in voor de kwaliteit, complexe vormgeving en decoratie. Met succes: het resultaat bleef aanslaan.
Ondanks het succes, stopt Theodore de samenwerking met zijn broer. Haviland and Company werd opgeheven op 31 december 1891 om de volgende dag op 1 januari 1892, onder dezelfde bedrijfsnaam weer te worden opgericht door Charles, samen met zijn oudste zoon Georges. De bedrijfsnaam blijft hetzelfde.
Theodore gings onder eigen naam verder. Eerst nog in tijdelijke studio’s waar hij werkte met schilders en vormgevers onder leiding van Paul Jouhanneaud. Dit werd officiëel in augustus 1893.
Opnieuw was zwaar weer op komst: problemen met de Amerikaanse import, hogere tarieven, een embargo van een aantal maanden; politiek waaide er een andere wind. ‘Buy American‘ was het motto en de presidenten gaven zelf het voorbeeld.
Na deze periode brak de Eerste Wereldoorlog uit, waardoor het heel moeilijk werd om aan bekwaam personeel te komen.
Charles bleeft tot aan zijn dood in 1921 actief in het bedrijf, maar ook al wist hij tot op het laatst goed met de ontwerpen in te spelen op de smaak van zijn clientèle en de heersende trends, er was niets opgewassen tegen The Great Depression in 1929 in Amerika. De vraag naar porselein was zowat stilgevallen, in 1931 stopt Haviland met de productie en werd het daaropvolgende jaar failliet verklaard.
De 20ste eeuw
Theodore wist ondertussen de meest moderne fabriek van Limoges te realiseren. Hij haalde kunstnaars binnen, een deel daarvan had ook voor de voormalige Haviland and Company hadden gewerkt, en wist een modernere stijl, veel minder conservatief, neer te zetten. Dat leverde hem interessante opdrachten op, zoals een servies, ontworpen door Dammouse voor de Koningin van Portugal, Maria Pia, en er werden beelden gemaakt, o.a. dierfiguren ontworpen door Bourdelle.
Theodore’s oudste zoon William kwam in 1903 in het bedrijf en nam na het overlijden van zijn vader in 1919 de leiding op zich.
William volgde de traditie van de familie en haalde, zakelijk bijgestaan door zijn broer en twee neven, kunstenaars binnen als Sandoz (van 1915 tot 1920), Kandinsky (1922 voor het ontwerp van een gelimiteerd ontwerp van een servies) en Suzanne Lalique (van 1928 tot 1931 ontwierp zij 35 porseleindecors), de dochter van de beroemde kunstenaar Rene Lalique. Suzanne Lalique trouwde vervolgens met Paul Haviland.
In 1936 richt William in Amerika een nieuw bedrijf onder de handelsnaam Theodore Haviland.
Ondertussen wisten techniek en ontwerp elkaar steeds meer te vinden waardoor de productie steeds eenvoudiger wordt. Samen met de moderne Art Deco ontwerpen en het handhaven van de succesvolle oudere ontwerpen, zorgde ervoor dat Haviland door de Tweede Wereldoorlog kwam. In die periode koopt William alle ontwerpen, merken en rechten van het voormalige Haviland and Company van Charles Haviland.
Hiermee werden de familiebedrijven herenigd in Haviland Societe Anonyme.
De familie leidde het bedrijf tot zij het in 1972 verkocht. Tegenwoordig bestaat het nog steeds en werkt nog steeds in de gedachte van de Haviland familie: vooruitstrevend en innovatief, kwaliteit in vormgeving, decoratie en techniek, revivals van oude ontwerpen en het maken van nieuwe.
Copyright (c) 2015 – Bonum Vitae
Lees hier over het gebruik van deze informatie
Bronnen:
- Celebrating 150 years of Haviland china 1842-1992 – Villa Terrace Decorative Arts Museum Milwaukee, Wisconsin – Haviland Collectors Internationale Foundation – Library of Congress Catalog Card Number 92-72718
- Directory of European Porcelain – Ludwig Danckert – ISBN 0 7198 0023 4
- Kubisme Info
- Wikipedia
- Haviland Collectors
1.Gedrukte plaatjes gevormd door lijnen die nog met de hand moesten worden ingekleurd, ‘enluminage‘ genoemd. ↑